موانع ساختاری خدمات مشاوره در مدارس

بطور کل جایگاه مشاور مدرسه به عنوان یک مربی در میان این گروه ‎ها به خوبی تبیین نشده است که در نتیجه آن، منجر به بی ‎اهمیتی و یا غفلت نسبت به جایگاه برجسته این گروه از افراد در تربیت دانش‎ آموزان می‎شود، پس با تبیین وظایف و نقش مشاوران مدارس و تعیین جایگاه آنان در تربیت دانش ‎آموزان، می‎توان تا حد زیادی از تأثیر این مانع بر تربیت مطلوب دانش‎ آموزان از سوی مشاوران مدارس کاست.

موانع ساختاری (اداری)

این دسته از موانع خدمات راهنمایی و مشاوره مدارس مربوط به نگاه سازمانی و اداری از سطح کلان که همان وزارت آموزش و پرورش می‎باشد تا سطوح جزئی‎تری چون مدرسه را شامل می‎شود. برای فهم بهتر این دسته از موانع، می‎توان آن را در دو گروه موانع مالی و غیرمالی تقسیم‎بندی نمود. هرچند که در هردو گروه، نگاه حاکمیتی و مسئولین عالی رتبه و قوانین این حوزه، نقش اساسی در ایجاد این موانع و یا رفع آن را دارند. دو گروه موانع مالی و غیرمالی به شرح ذیل می‎باشد:

الف) موانع غیرمالی: در این دسته می‎توان به موانعی چون جا نیفتادن اهمیت و ضرورت برنامه راهنمایی و مشاوره در مدارس در میان برنامه‎ ریزان و مجریان سطح کلاس سازمانی مدیریت و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش، رایج نبودن نگاه نظام‎ مند و تعاملی در رابطه با راهنماییان و مشاوران، با سایر برنامه‎ های وزارت آموزش و پرورش، مشکلات و ضعف‎ های ناشی از ساختار و تشکیلات برنامه راهنمایی و مشاوره همچون نداشتن برنامه و جایگاه اصولی، مشکلات و موانع استخدامی، عدم اجرای برنامه در دوره راهنمایی و ابتدایی، عدم ارتباط نزدیک مدیر و مشاور، عدم آگاهی مدیران مدارس از شرح وظایف و مسئولیت‎ های مشاوران، کمبود نیروی انسانی متخصص در امر راهنمایی و مشاوره با توجه به تعداد دانش ‎آموزان مدارس و… اشاره کرد. در این دسته از موانع و مشکلات، عمدتاً یا نگاه حاکمیتی در سطح کلان نسبت به خدمات راهنمایی و مشاوره دارای نقص و اشکال است که منجر می‎شود تا در قانون‎گذاری و برنامه ‎ریزی دروس، تخصیص ساعت‎ های خاص به مشاوره و حتی تخصیص تعداد مشاور مطلوب به یک مدرسه چنانکه در بخش اهمیت خدمات راهنمایی و مشاوره در مدرسه گفته شد که چندان مطلوب نیست، و موارد دیگری که باعث می‎شود آنچه که درخور و شایسته جایگاه مشاور مدرسه به عنوان یک مربی می‎باشد، صورت نگیرد. از طرفی نگاه مدیر مدرسه به مشاور به شدت مهم می‎باشد. چرا که مدیر در مدرسه، به مانند نقش پدر در خانواده را دارد. مدیر با توجه به اختیارات و قدرت شاخصی که در یک مدرسه دارد، می‎تواند با برنامه ریزی صحیح برای مشاور و همچنین همکاری مطلوب با او و برنامه‎ هایش، تأثیر مطلوب وی را در تربیت دانش ‎آموزان افزایش دهد.

ب) موانع مالی: با نگاه غلط و یا ناقص مسئولین عالی رتبه در سطح وزارت آموزش و پرورش نسبت به خدمات راهنمایی و مشاوره در مدارس و یا جایگاه مشاور مدرسه به عنوان یک مربی، در مسائلی مانند تخصیص بودجه، تخصیص امکانات و تجهیزات و… آنچه که شایسته این جایگاه می‎باشد، صورت نگیرد. این نگاه در سطوح پایین‎تر به مانند مدرسه و شخص مدیر مدرسه نیز وجود دارد. مدیر مدرسه در برخی موارد به دلیل اجبار به تبعیت از قانون و بودجه تعیین شده از مراتب بالاتر و در مواردی به دلیل عدم شناخت جایگاه و اهمیت خدمات راهنمایی و مشاوره، همکاری مطلوبی در این زمینه با مشاوران مدارس ندارد. از جمله مشکلات در این بخش می‎توان به مواردی چون مشکلات و ضعف‎ های ناشی از ناکافی بودن امکانات و تجهیزات، وسایل ابزارهای استاندارد، دسترسی به اطلاعات، مشکلات اداری و مالی مشاوران و… اشاره کرد. در زمینه امکانات و تجهیزات مشاوره می‎توان به اتاق مناسب، میز مناسب، فضای درخور مشاوره و حتی در برخی موارد مالی می‎توان به تهیه بودجه مناسب برای اجرای طرح و برنامه‎ های مشاوره اشاره کرد. در این دسته از موانع، نیاز است تا نگاه کلان نسبت به جایگاه و خدمات مشاوره و اهمیت آن اصلاح شده و در قانون‎گذاری از جمله تخصیص بودجه و امکانات به این بخش، تغییر اساسی و جدی صورت بگیرد.