ونزوئلا و تأمین منافع ملی جمهوری اسلامی ایران در آن سوی دنیا
«چگونه می¬توان از رهگذر برقراری و استمرار روابط با ونزوئلا منافع ملی را تأمین کرد؟» سؤالی است که شاید برای بسیاری از مردم و نخبگان وجود داشته باشد. این امر مخصوصاً با توجه به فاصله طولانی میان دو کشور بیشتر سؤال¬برانگیز شده و باید برای آن پاسخی مناسب پیدا کرد.
«چگونه میتوان از رهگذر برقراری و استمرار روابط با ونزوئلا منافع ملی را تأمین کرد؟» سؤالی است که شاید برای بسیاری از مردم و نخبگان وجود داشته باشد. این امر مخصوصاً با توجه به فاصله طولانی میان دو کشور بیشتر سؤالبرانگیز شده و باید برای آن پاسخی مناسب پیدا کرد. در چند دهه اخیر تلاشهایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته تا امکان گسترش روابط با ونزوئلا و تأمین منافع ملی در بستر این رابطه صورت پذیرد. از جمله این تلاشها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- همکاری در زمینههای اقتصادی نظیر ساخت مسکن دولتی و توسعه کارخانه سیمان در ونزوئلا را میتوان از جمله اقدامات مثبت در زمینه اقتصادی محسوب کرد. نکته مهم این است که با وجود منابع غنی طلا، نفت و دیگر منابع معدنی در ونزوئلا، امکان تسویه غیردلاری تجارت با این کشور فراهم بوده و میتوان از این طریق به دورزدن تحریمها کمک کرد.
- همکاری با ونزوئلا در سطح نظام بینالملل نیز برای ایران مفید بوده و میتواند سلطه آمریکا را در این سطح به چالش بکشد. اگرچه این موضوع منجر به تحریم ونزوئلا از سوی آمریکا شده است؛ اما میتواند زمینه همکاری بیشتر ایران و ونزوئلا را در راستای دورزدن تحریمها فراهم کند. امری که از سوی مجله «سیاست خارجی» با این تیتر مطرح شده است: تحریمها ایران و ونزوئلا را به آغوش یکدیگر میکشاند.
این مسأله با خواسته اساسی ایران یعنی تشکیل جبهه ضد یکجانبه‌گرایی، از کشورهایی که خواهان تغییر نظام تکقطبی جهان به رهبری آمریکا باشند تطابق دارد. هرچه کشورهای غیروابسته به ایالات متحده، توان بیشتری برای توسعه بدون جلب نظر ایالات متحده داشته باشند، چندجانبه گرایی تقویت میشود. این امر طیف گستردهای از منافع ملی ایران را تأمین خواهد کرد؛ زیرا اساساً چندجانبه گرایی بر خلاف یکجانبه گرایی که تنها تأمین منافع یک کشور را دنبال میکند، منجر به تأمین منافع کشورهای مختلف شده و آنها را در برابر یکدیگر متعهد میکند.
- گسترش همکاریهای نظامی و امنیتی نیز مورد دیگری است که طی سالهای اخیر آثار مثبتی بر جای گذاشته است. به عنوان نمونه میتوان به برگزاری مانور مشترک ایران، روسیه و چین در آب‌های ونزوئلا اشاره کرد. این امر نفوذ سیاسی ایران را در ونزوئلا افزایش داده و موجب انتقال تهدیدهای امنیتی به نزدیکی مرزهای آمریکا میشود. دلیل تلاش ایالات متحده برای کودتا علیه مادورو، جلوگیری از همین مسأله، یعنی تبدیل ونزوئلا به یک تهدید امنیتی برای آمریکا بوده است. به هرمیزان نفوذ امنیتی ایران در نزدیکی مرزهای ایالات متحده بیشتر شود، احتمال درگیری نظامی مستقیم میان ایران و آمریکا کاهش مییابد و میتواند در جلوگیری از جنگ به عنوان مهمترین مصداق منافع ملی اثری جدی برجای گذارد.
بنابراین میتوان گفت تلاشهای جمهوری اسلامی ایران در راستای برقراری روابط و مناسبات اقتصادی، سیاسی، نظامی و امنیتی با هدف تأمین منافع ملی صورت گرفته و تاکنون نیز آثار مثبتی بر جای گذاشته است. به نظر میرسد ارتقای روابط بتواند مصادیق بیشتری از منافع ملی را تأمین کند و فواید برقراری روابط را نسبت به هزینهها بصورت محسوس بالاتر ببرد.
منابع:
- https://foreignpolicy.com/۲۰۲۰/۰۹/۱۷/iran-teaching-venezuela-maduro-how-to-withstand-us-sanctions. هسته فرهنگ و مشارکت سیاسی اندیشکده
