گام‌های پژوهش در سیاستگذاری فرهنگی صدا و سیما
مسائل مربوط به صدا و سیما بسیار زیاد است. نظام مطلوب تامین مالی صدا و سیما، راهبردها نسبت به تنوع فرهنگی، جایگاه سیاستی در نظام رسانه‌‌ای، وضعیت سریال‌های تلویزیونی، نحوه بازنمایی زنان، پیام‌های بازرگانی، جذب مخاطب، مشارکت مردم، رویکرد سیاسی، تعدد شبکه‌ها، رقابت با رسانه‌های جایگزین و ... . به طور کلی مسائل رسانه ملی را می‌توان در سه سطح مسائل بنیادین، مسائل مدیریت و مسائل جزئی تقسیم‌بندی کرد.
اندیشکده رهیافت؛ مسائل مربوط به صدا و سیما بسیار زیاد است. نظام مطلوب تامین مالی صدا و سیما، راهبردها نسبت به تنوع فرهنگی، جایگاه سیاستی در نظام رسانه‌‌ای، وضعیت سریال‌های تلویزیونی، نحوه بازنمایی زنان، پیام‌های بازرگانی، جذب مخاطب، مشارکت مردم، رویکرد سیاسی، تعدد شبکه‌ها، رقابت با رسانه‌های جایگزین و … . به طور کلی مسائل رسانه ملی را می‌توان در سه سطح مسائل بنیادین، مسائل مدیریت و مسائل جزئی تقسیم‌بندی کرد. الگوی سیاستگذاری فرهنگی نه دنبال پرداخت تفصیلی به مسائل بنیادین و نظری مربوط به رسانه ملی است و نه قصد دارد تمامی مسائل عینی و جزئی و مصداقی صدا و سیما را حل و فصل نماید. الگوی سیاستگذاری فرهنگی صحیح چارچوب عملی در اختیار رسانه ملی قرار می‌دهد که به کمک آن بتوان مسیر حل مسائل فرهنگی در رسانه ملی را طی کرد. بنابراین سیاستگذاری فرهنگی رسانه ملی مساله‌ای در سطح مدیریت سازمان صدا و سیما است. روند تصمیم‌گیری در رسانه ملی متأثر از الگوی سیاستگذاری فرهنگی آن می‌باشد. از طرفی خود مسأله سیاستگذاری فرهنگی را می‌توان به مسائل جزئی‌تر در حوزه شناخت مسأله، پاسخ مسأله، تصمیم‌گیری، گفتمان‌سازی، نظارت و ارزیابی و … یا مسائل مربوط به حوزه فناوری، ساختار و محتوا و … دسته‌بندی کرد؛ اما طراحی الگوی سیاستگذاری فرهنگی به دنبال حل تمامی مسائلی که ذیل سیاستگذاری فرهنگی رسانه ملی مطرح می‌شود نمی‌باشد. بلکه الگوی کلی سیاستگذاری فرهنگی صحیح در صدا و سیما مقصود نهایی است.
موفقیت رسانه ملی به‌عنوان یک نهاد فرهنگی، بستگی به نوع سیاستگذاری آن دارد. از آنجا که هیچ وفاقی درباره مفهوم بی حد و حصر «فرهنگ» (Culture) وجود ندارد، بنابراین تعریف دقیق سیاستگذاری فرهنگی نمی‌تواند بدون توجه به تعریف فرهنگ صورت گیرد. سیاستگذاری فرهنگی با تعریف فرهنگ و شناسایی حدود و ثغور آن مشخص می‌شود، به طوری که با تعریف فرهنگ، دامنه و گستردگی سیاست‌ها تعیین می‌گردد. علی‌رغم اختلاف نظر در تعریف سیاستگذاری فرهنگی، در مجموع می‌توان گفت سیاستگذاری فرهنگی مجموعه اقدامات و تصمیمات جامعه سیاستی است که به‌طور مستقیم از سوی خود حکومت یا به وسیله کارگزاران، سازمان‌ها و یا نهادهای مرتبط با آن در حوزه فرهنگ صورت می‌گیرد.
هدف هر سیاستگذاری فرهنگی تغییر وضعیت یک مسأله فرهنگی از حالت موجود به سمت وضعیت مطلوب آن مسأله است. بنابراین دو گام کلی در سیاستگذاری فرهنگی رسانه ملی قابل تصور است:
دو گام اصلی در سیاستگذاری فرهنگی رسانه ملی
|
1 |
تدوین الگوی مطلوب فرهنگی صدا و سیما
|
| 2
|
تدوین نظام مسائل فرهنگی صدا و سیما
|
در تدوین الگوی مطلوب فرهنگی رسانه ملی به عنوان گام اول این پژوهش، توجه به دلالت‌های مبانی دینی در حوزه رسانه، توجه به اسناد بالادستی و بیانات امامین انقلاب از ضروریات است. همچنین چهارچوب نظری که در نظریات رسانه مطرح می‌شود و ارائه چهارچوب نظری جایگزین از دیگر موارد مورد نیاز جهت تحلیل صحیح وضعیت مطلوب رسانه ملی است. بدیهی است که وضعیت مطلوب در عرصه‌های مختلف فنی، ساختاری و محتوایی باید ترسیم گردد و روابط بین مؤلفه‌های مختلف را در یک الگوی جامع سیاستگذاری مشخص نماید. وضعیت موجود و تدوین نظام مسائل فرهنگی صدا و سیما مستلزم استفاده از نظرات متخصصین و کارشناسان از یک سو و استخراج دیدگاه‌های افرادی که به طور مستقیم درگیر مسائل در سازمان صدا و سیما هستند از سوی دیگر می‌باشد. در مجموع سیاستگذاری فرهنگی رسانه ملی مستلزم درک مسائل فرهنگی سازمان صدا و سیما به طور مستقیم و بی‌واسطه، استفاده از نظر متخصصین جهت صورت‌بندی صحیح مسائل و کشف پاسخ‌های مؤثر و در نهایت خلاقیت در ارائه سیاست‌هایی است که وضعیت فعلی صدا و سیما را به سمت الگوی مطلوب سوق دهد.
