گزارش جامع پژوهشی احتکار ارزی
جایگاه متغیر کلیدی نرخ ارز در اقتصاد ایران به خاطر وابستگی تولید، مصرف، تورم، صادرات، واردات و قاچاق به آن، جایگاه ویژهای است، به گونهای که از آن به عنوان لنگر اسمی اقتصاد ایران یاد میشود.
نرخ ارز بسته به شرایط و عوامل طرف عرضه و تقاضای ارز یا همان چرخه ارزی تعیین میشود. یکی از عواملی که در سازوکار عرضه و تقاضای ارز دخالت کرده و کارآیی آن را مختل میکند، «احتکار ارز» توسط اشخاص حقیقی و حقوقی مثل بانکها، شرکتها و صرافیها است. مسئله احتکار ارزی و بررسی ابعاد آن از حیث تأثیری که بر نوسانات نرخ ارز و بالتبع متغیرهای کلان اقتصاد کشور دارد اهمیت پیدا میکند. خروج این ارزها از چرخه اقتصادی موجب اثرگذاری بر قیمت ارز و بالتبع اثرگذاری بر تولید از مجرای صادرات، واردات و ساختارهای اقتصادی میشود.
با این وجود، عدهای با در نظر گرفتن منافع شخصی و نگاه کوتاهمدت و نادیده گرفتن منافع اجتماعی و ملاحظات بلندمدت، دست به احتکار منابع ارزی زده و بخشی از آن را از چرخه اقتصادی خارج کرده و مانع از گردش این منابع در فعالیتهای اقتصادی میشوند.
با توجه به توضیحات فوق، این پژوهش به دنبال بررسی این مسئله است که چرا بخشی از منابع ارزی از چرخه اقتصادی کشور خارج شده و اصطلاحاً احتکار میشوند.