گزارش جامع پژوهشی نقش شبکه های اجتماعی در مساله حجاب با تاکید بر اینستاگرام
حجاب یکی از مناقشه برانگیزترین مسائل فرهنگی در تاریخ معاصر ایران بوده است. از زمانی که رضاشاه فرمان کشف حجاب را صادر کرد تا امروز که مردم ایران زندگی در یک حکومت اسلامی را تجربه می کنند زنان ایرانی فراز و فرودهای مختلفی را در نسبت با کمیت و کیفیت حجاب تجربه کرده اند. حجاب مساله ای بوده که نگرش به آن متاثر از متغیرهای مختلف اجتماعی قبض و بسط پیدا کرده است
سیاست های مختلف فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و رسانه ای در کنار قوانین رسمی و رفتارهای سیاسی سیاستمداران در تغییر وضعیت حجاب در تاریخ معاصر ایران نقش داشته‌اند.
اما در بین عوامل و متغیرهای مختلف، امروزه حوزه ارتباطات و رسانه تا آنجا اهمیت پیدا کرده است که تقسیم‌بندی‌ها و گونه‌سازی‌های تاریخی و اجتماعی عمدتاً حول محور ارتباطات و رسانه شکل می‌گیرد. از مهم‌ترین عرصه‌های ارتباطات و رسانه می‌توان به فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد که جایگاه خود را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین یا حتی مهم‌ترین رسانه تثبیت کرده است. یکی از مؤلفه‌های قوام‌بخش دنیای ارتباطاتی مصرف بالای رسانه‌ای است. بهره مندی از وب دو و تبدیل فضای مونولوگ به فضای تعاملی در ترکیب نوین رسانه ها، باعث بالارفتن ضریب نفوذ و اثرگذاری شبکه‌های اجتماعی شده است و در نتیجه جایگاه مهم و قدرتمندی را در رسانه های نوین به خود اختصاص داده است. در سالیان اخیر کمتر کسی را می توان یافت که به تولید محتوا ولو اندک در شبکه های اجتماعی نپرداخته باشد. شبکه اجتماعی تلگرام، واتساپ و اینستاگرام در سال‌های اخیر جایگاه گسترده‌ای در تعاملات انسانی مجازی ایرانیان یافته است.
رشد و پیشرفت تکنولوژی های رسانه ای با افزایش میل دیدن و دیده شدن زمینه ظهور و بروز عرصه هایی را فراهم می کند که به طور معمول در جوامع سنتی قادر به دیدن آن ها نبودیم. از جمله می توان به مساله بی عفتی ها و پرده دری هایی که در سطح رسانه دیده می شود اشاره داشت. یکی از ابزارهای رسانه ای که این مساله به وضوح در آن ظهور و بروز دارد اینستاگرام است. اینستاگرام برای دیده شدن طراحی شده است و به همین خاطر زمینه بی عفتی و بدحجابی به راحتی در آن فراهم می شود.
کنش گرانی که زمینه ظهور و بروز این مسائل در اینستاگرام را فراهم می کنند می توان در چهار دسته کنش گران جامعه سیاستی، کنش گران پیج های مد و لباس و آرایش، سلبریتی ها و کنش گران عمومی در اینستاگرام تقسیم بندی کرد.
این پژوهش از میان چهار دسته کنش گران فعال در فضای اینستاگرام، کنش گران عمومی در اینستاگرام را مورد مطالعه قرار می دهد. سوال اصلی این پژوهش عبارت است از: «مسائل بدحجابی در اینستاگرام از منظر کنشگران عمومی اینستاگرام چیست؟»
سوالات فرعی که این پژوهش به دنبال پاسخ به آن هاست عبارتند از:
از منظر کنش گران عمومی در اینستاگرام، فضای عمومی اینستاگرام چگونه باعث بدحجابی می شود؟ کدام پیچ ها بیشتر باعث ترویج بدحجابی می شوند؟
از منظر کنش گران عمومی در اینستاگرام، پیج های مد و لباس چگونه با مصرف گرایی باعث بدحجابی می شوند؟ آیا انگیزه آن ها این است؟ علت بروز این رفتار توسط آن ها چیست؟ چگونه می توان آن ها را جهت حرکت در سمت و سوی ترویج حجاب تغییر داد؟
از منظر کنش گران عمومی در اینستاگرام، فضای عمومی اینستاگرام چگونه باعث بدحجابی می شود؟ کاربران اینستاگرام با چه رفتارهایی باعث ترویج بدحجابی می شوند؟ انگیزه آن ها چیست؟ علت بروز این رفتار توسط آن ها چیست؟ راهکار اصلاح این رفتارها چیست؟
از منظر کنش گران عمومی در اینستاگرام، حضور سلبریتی ها در اینستاگرام چگونه باعث ترویج بیحجابی می شوند؟ انگیزه آن ها از رفتارهای خلاف عفت و حجاب چیست؟ علت بروز این رفتار توسط آن ها چیست؟ راهکار اصلاح حضور سلبریتی ها در اینستاگرام چیست؟
